Có người Tây đã nói rằng: Người Việt nói như hát. Còn mình- một người Việt Nam học tiếng Nhật, lại thấy rằng người Nhật nói còn hay hơn cả hát. Có khi nào các bạn nghe băng thấy người Nhật nói rất hay, nhưng khi mình bắt chước lại thì nghe sao vụng về thô kệch, cố gắng mấy cũng không giống. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng một phần rất lớn là do: Ngữ điệu từ.( Tiếng Nhật: アクセント, Tiếng Anh: accent).
Ngữ điệu từ là gì?
Nói một cách nôm na, nó gần giống như là 6 thanh điệu trong tiếng Việt: huyền sắc hỏi ngã nặng ngang. Tuy nhiên ngữ điệu tiếng Nhật thì chỉ có hai thôi: cao và thấp. Lấy ví dụ:
漢字(kanji, tiếng Hán) ひらがな(hiragana) Ý nghĩa cách phát âm 今 bây giờ i-mà 居間 phòng khách ì-ma
Bạn nào có điều kiện có thể nhờ người Nhật phát âm 2 từ trên để thấy rõ sự khác biệt.
Ta nói rằng: Trong từ 今, chữ い cao, ま thấp. Trong từ 居間, chữ い thấp, ま cao.
Hai từ trên do cách phát âm khác nhau mà có ý nghĩa khác nhau. Như vậy ngữ điệu là một phần trong ý nghĩa của từ.
Tại sao bạn phải phí thời gian quan tâm đến cái ngữ điệu này trong khi bạn cần phải học bao nhiêu kanji và mẫu câu để chuẩn bị cho kì thi tiếng Nhật?
Có những cái lợi sau:
1/ Nếu bạn nói đúng ngữ điệu, thì khi giao tiếp bạn sẽ không gây hiểu nhầm. Đây là mục tiêu tối thiểu của giao tiếp. Chẳng có gì đáng ghét hơn là cứ nói chuyện một lúc thì người kia lại “Ế?” vì không hiểu mình nói gì.
2/ Nói đúng ngữ điệu thì tự nhiên câu nói sẽ “lên bổng xuống trầm”, như hát vậy. Bạn sẽ thấy mình nói “rất hay”, tự nhiên có hứng để nói.
3/ Nói đúng ngữ điệu sẽ giúp bạn đạt đến cấp độ cao nhất: Nói giống hệt như người Nhật. Để đạt đến trình độ này đỏi hỏi rất nhiều thứ: Vốn từ, ngữ pháp, kiến thức về văn hóa… và kiến thức về ngữ điệu cũng là một trong số đó. Giả sử có một ông Tây nói tiếng Việt rất giỏi, ngữ pháp cực chuẩn, nói gì cũng biết nhưng phát âm các dấu không sõi thì mình cũng không phục hoàn toàn phải không?
4/ Nếu không sửa ngữ điệu từ sớm thì về sau sẽ thành thói quen rất khó sửa.
Dưới đây mình sẽ viết tất cả hiểu biết của mình về ngữ điệu. Một số lượm lặt trong sách, một số tự mình ngộ ra, nên độ chính xác không dám đảm bảo 100%. Tuy nhiên những nội dung này đã được kiểm chứng bởi ít nhất 2 cô giáo người Nhật, nên cũng có độ tin tưởng trong một chừng mực nào đó.
Tất cả ngữ điệu mình dùng ở đây là ngữ điệu vùng Kanto, chính xác hơn là ngữ điệu khu vực Tokyo. Lý do là nó là tiếng phổ thông, được dùng trên TV, phim ảnh…
Mỗi từ trong tiếng Nhật chỉ có một ngữ điệu
Tin vui phải không? Như vậy bạn chỉ phải học một ngữ điệu thôi. Và nếu nhớ được ngữ điệu bạn sẽ “sở hữu”, “nắm chặt” được từ đó. Cái quy tắc này nghe đơn giản nhưng có ảnh hưởng tâm lý to lắm đó. Lấy ví dụ nhé: Bạn hãy lấy kim từ điển( hoặc vào trang từ điển trực tuyến:http://dictionary.reference.com/browse/pizza) và tra xem từ pizza được phát âm như thế nào nhé.
Thế nào? [ˈpiːtsə]phải không? Như vậy nó phát âm gần như là “pit-sơ”.
Nếu bạn biết kí hiệu phát âm này trước khi tra từ điển, thì chắc tiếng Anh nói của bạn rất hệ thống và bài bản.
Còn nếu bạn vừa mới biết, bạn có thấy ngạc nhiên không? Sau khi bạn biết được điều này, bạn có cảm thấy “sở hữu” được từ pizza không? Bạn có cảm thấy an tâm và tự tin hơn mỗi lần phát âm “pizza” không?
Ngữ điệu tiếng Nhật cũng giống như vậy đó.
Bài sưu tầm